بطور کلی صنایع به چهار دسته صنایع سنگین، سبک، کوچک و دستی تقسیم می شد که هریک دارای خصوصیات ویژه ای است که در زیر بدان پرداخته می شود.

صنایع سنگین (heavy industries) :  صنایع سنگین زمینه ساز توسعه اقتصادی یک کشو است و از آن با عنوان صنایع مادر یا صنایع کلیدی نیز یاد می شود. این نوع صنایع نیازمند سرمایه گذاری های کلان، ماشین آلات و تجهیزات عمده و نیروی انسانی با مهارت های فنی و تخصصی بالاست. مانند صنایع نفت، پتروشیمی، ذوب آهن و نظایر آن (غلامرضا خوش فر، صنایع دستی و کارکرد آن در جامعه، تعاون، شماره ۱۵).

صنایع سبک(light industries): صنایع سبک در مقایسه با صنایع سنگین نیازمند تجهیزات و سرمایه کمتر و نیز نیروی انسانی با تخصص پایین تر است. این نوع صنایع حد فاصل صنایع سنگین و کوچک قرار دارند و لازمه بهره گیری از آنها، استفاده از ماشین آلات خودکار و نیمه خودکار است. مانند صنایع نساجی، چرم، پوست، صنایع غذایی، وسایل الکتریکی و نظایر آن.

صنایع کوچک (Small scale industries): صنایع کوچک بیشتر حالت کارگاهی دارد تا کارخانه ای و علاوه بر قابلیت استقرار در شهرها، قابلیت استقرار در روستاها را نیز داراست. در مقایسه با صنایع سبک، نیروی انسانی و تجهیزات و وسایل کمتری نیاز دارد و محتاج سرمایه گذاری های زیاد نیست. در این رشته از صنعتف بخشی از کار تولید توسط ماشین و قسمتی دیگر توسط نیروی بدنی کارگران انجام می شود. نظیر صنایع بلوک زنی، تراشکاری، پلاستیک سازی، عینک سازی و مانند آن.

صنایع دستی (Handicraft industries): از نظر لغوی اصطلاح صنایع دستی دارای مفهوم واحدی نیست و تاکنون تعاریف متعددی از آن ارائه شده است.

دائره المعارف بریتانیا صنایع دستی را جز صنایعی می داند که مهارت، ذوق و اندیشه انسان در تولید آن نقش اساسی دارد. در گزارش مدیریت طرح و برنامه سازمان صنایع دستی ایران نیز صنایع دستی چنین تعریف شده است: “صنایع دستی به آن رشته از صنایع اطلاق میشو که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فراورده های آن با دست انجام شده و در چهارچوب فرهنگ و بینش های فلسفی و ذوق و هنر انسان های هر منطقه، باتوجه به میراث قوی آنان ساخته می شود”.

اما در تازه ترین و بهترین تعاریف از صنایع دستی چنین آمده است: صنایع دستی به بخشی از هنر – صنعت گفته می شود که با بهره گیری از مواد اولیه بومی و انجام کار اساسی به کمک دست و افزار دستی محصولاتی ساخته می شد که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل تمایز آن از صنایع ماشینی است؛ مانند منبت کاری، قالی بافی، زری بافی و نظایر آن (همان)”.