هنر میناکاری یادگاری دیرینه برای ایرانیان

هنر مینا کاری در گذر زمان نماد درخشان آتش و خاک است. رنگ های پخته و درخشان که سابقه آن به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد می رسد. ظهور آن برروی فلز در طول سده ی ششم تا چهارم پیش از میلاد است. و پس از سال ۵۰۰ پیش از میلاد مشاهده می شود. هنر میناکاری در ایران بیش از نقاط دیگر تجلی داشته است. یکی از نمونه های قدیمی آن در عهد صفویه توسط شاردن جهانگرد فرانسه ذکر شده است.و قطعه ی مینایی از کارهای اصفهان بود. لین طرح مشتمل بر طرحی از پرندگان و حیوانات بر زمینه گل و بته به رنگ آبی کم رنگ و سبز و زرد و قرمز.

ژان شاردن جواهرفروش و جهانگرد فرانسوی بود.  کتاب ۱۰ جلدی «سفرهای سِر ژان شاردن» به عنوان یکی از بهترینِ کارهای پژوهشگران غربی دربارهٔ ایران و خاور نزدیک برشمرده می‌شود. این کتاب برای اولین بار در ایران با نام «سیاحتنامه شاردن» با ترجمه محمد عباسی در سال ۱۳۳۵ منتشر شده‌است. جهت کسب اطلاعات بیشتر راجع ژان شاردن اینجا کلیک کنید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

هنر میناکاری مینا از گذشته تا به امروز

مشکل است بتوان گفت از چه زمانی هنر میناکاری در ایران رونق گرفته است. چون از روزگاران پیش از عهد صفویه (سده دهم هجری) نمونه هایی از میناکاری در دست نیست و از دوران صفوی هم نمونه های قابل ملاحظه ای بر جای نمانده است.

در دوران قاجار میناکاری به مقدار کم وجود داشت. همچنین اشیایی مانند سرقلیان و کوزه قلیان و کوزه و بادگیر قلیان را میناکاری می کرده اند. در دربار پادشاهان قاجار مخصوصاً ناصرالدین شاه که قلیان کشیدن از سرگرمی های او بوده قلیان های میناکاری شده وجود داشته است. و در خانه های اشراف و بزرگان آن عصر نیز این قبیل اشیاء میناکاری شده موجود بوده است. اشیاء دیگری مانند کمربند، آفتابه لگن، انفیه دان، گلابپاش، گوشواره، اشکدان و قوطی سیگار میناکاری شده نیز موجود است.

 

 

 

تاریخچه ی هنر میناکاری

سابقه ی هنر میناکاری در ایران به زمان اشکانیان و ساسانیان می رسد. و استفاده از آن در آغاز اسلام ، تا پیش از حکومت ایلخان مسلمان مغول ، غازان خان (۶۹۴ تا ۷۰۳ هجری) روشن نیست. پادشاه در مدت کوتاهی به علم شیمی دست یافت.او بر خلاف پیشینیان که مبالغ هنگفتی در راه پیدا کردن اکسیر صرف می کردند ترجیح داد که دانش و مساعی خود را صرف هنر میناکاری نماید. هنر میناکاری را می توان یکی از اختراعات خلاقه ی بشر دانست.

 

مراحل انجام هنر میناکاری

بر روی طلا و نقره هم می توان میناکاری کرد. اما اصولا میناکاری بر روی مس انجام می شود. برای فراهم آمدن مینا چند مرحله باید طی شود:

1. ابتدا آن چیزی را که می خواهند میناکاری کنند به هر شکل و هر اندازه باید به وسیله مسگر ِ متخصص به شکل لازم در آید
2. به ظرف خام لعاب سفید رنگ میدهند. معمولا این اتفاق سه الی چهار بار تکرار میشود. در هر بار، شی ء ، به کوره می رود و حدود ۷۰۰ درجه حرارت می بیند تا رنگ لعابش ثابت شود.
3. نقاشی اصلی بر روی آن انجام میشود
4. در نهایت مینای طراحی شده در کوره با حرارتی معادل ۴۰۰ تا ۵۰۰ درجه به صورت نهایی آماده می گردد.

برای میناکاری در تهیه رنگ قرمز از طلا هم استفاده می شود. رنگ سبز مینا از مس و رنگ زرد آن از گل ماش به دست می آید. رنگ آبی و فیروزه ای از فلزات و رنگ سفید از رنگ مخصوص تهیه می شده است. در شهر سامره از شهرهای عراق نوع خوب آن را به دست می آورده اند. و میناکاری هنری است که طی سالیان اخیر رواج و رونق حاصل کرده ، استادان بزرگ آن هم در عصر پهلوی ظهور کرده اند.

 

 

اساتید مطرح هنر میناکاری

رواج صنعت هنر میناکاری در اصفهان از دوران پهلوی و حدود سال ۱۳۱۰ شمسی است. هنر مینا کاری طی سی سال اخیر به وسیله ی یکی از استادان هنرمند و بنام اصفهان آقای شکرالله صنیع زاده بسط و توسعه یافت. شاگردان مکتب وی هر یک دریچه ی دیگری را برای هنر میناکاری گشودند. تا جایی که هم اکنون حدود پانصد نفر استاد و کارگر به تهیه اشیا مینائی اشتغال دارند.

بیشتر اشیاء از طریق هنر مینا کاری از طریق میناسازان فعلی به بازار عرضه میشود. عبارت است از: گوشواره – سینه ریز – گلوبند – انگشتر – جعبه های بزرگ و کوچک آرایش زنانه – قوطی سیگار – جعبه های خاتمکاری و میناکاری – سرویس چای و…خوری مینا – شربت خوری مینا – حبابهای مینا کاری – بشقاب مینا – گلدان مینا به اندازه های مختلف – تابلوهای بزرگ و کوچک. میناکاری که با هنرهای دیگر مانند طلاکاری و خاتم کاری و مینیاتور ترکیب شده. همچنین درها و پنجره ها و ضریح ها نیز مینا کاری می شود.و این آثار برای مقابر ائمه شیعه در کربلا و نجف و سامره و مشهد و قم و حضرت عبدالعظیم و اماکن متبرکه دیگر استفاده می شود.

در مورد این موضوع شما می توانید مطالب زیر را هم مرور کنید:

مینا کاری در معنا

راه‌های شناخت میناکاری با کیفیت